Tahran yönetimi, Trump yönetimi ile nükleer müzakerelere yeniden başlamak için tavrını sertleştiriyor ve yeni koşullar belirliyor. İran Dışişleri Bakanı Erakçi, “ABD, nükleer müzakereler başlamadan önce 12 günlük savaşın zararlarını telafi etmeyi kabul etmelidir” dedi.
Müzakerelerin ortasında ABD’nin İran’a saldırdığına dikkat çeken Erakçi, “Gelecekte bu tür saldırıların tekrarlanmayacağına dair güvence istiyoruz. Gerçek güveni artıracak adımlar atmalılar” dedi. Trump’ın İran’dan sıfır zenginleştirme talep etmesi durumunda bir anlaşma olmayacağını belirten Erakçi, “Şu anda Avrupalılarla müzakere etmek için bir sebep yok, çünkü ne yaptırımları kaldırabilirler ne de başka bir şey yapabilirler. Eğer yaptırımların geri getirilmesi mekanizmasını devreye sokarlarsa, bu onlar için yolun sonu olacaktır” dedi.
İran ile ABD arasındaki müzakereler devam ederken, İsrail 13 Haziran’da İran’a saldırdı ve hem ABD hem de Avrupa ile müzakere süreci durdu.
İran, 2015’te imzalanan nükleer anlaşma ile kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayabilecek “tetik mekanizması (snapback)” maddesinin Avrupa ülkeleri tarafından kullanılmasından endişe duyuyor. Bu mekanizmanın süresi 18 Ekim’de sona eriyor ve İran’ın nükleer programıyla ilgili çözüm bulunamazsa Avrupa’nın bu tarihten önce mekanizmayı işletemeceği düşünülüyor.
İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015’te yapılan nükleer anlaşma ile İran’ın nükleer faaliyetleri kısıtlanmıştı. ABD, 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilmiş ve İran’a yaptırımları geri getirmişti. İran, Avrupa ülkelerinden ABD’nin yaptırımlarını telafi etmelerini talep etmiş ancak Avrupalılar, ABD’nin bu adımına karşı çıkmış olsa da bir şey yapamamışlardı. Bunun üzerine İran, bir yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini durdurmaya başlamış ve daha sonra yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme faaliyetlerine geçmişti.
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD’nin anlaşmadan tek taraflı çekilmesinden sonra işletilmeyen “snapback” maddesini tehdit olarak kullanarak İran’a BM yaptırımlarını geri getirme imkanı veren maddeyi devreye sokmakla tehdit ediyor. İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise Avrupalıların bu mekanizmayı harekete geçirebilecek hukuki dayanaklarının olmadığını ve “anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri” için bu yetkiye sahip olmadıklarını ifade etmişti.
