Atina’nın Şair Sandaletçisi: Stavros Melissinos’un Hikayesi

Atina’daki hediyelik eşya dükkanlarının açılmasından önce, bu şehirde “Şair Sandaletçi” olarak bilinen önemli bir figür vardı.

Stavros Melissinos, zanaatkar ve şair kimliğiyle, antik Yunan tarzı deri sandaletleri modern günlük giyime adapte eden ilk çağdaş kunduracı olarak tanındı.

1950’lerin ortalarında tasarımları, Avrupa’da jet sosyetenin ilgisini çekmeye başladı.

Sophia Loren, Yunanistan’da “Boy on a Dolphin” filmini çekerken, bu atölyeye gelerek bir çift sandalet yaptırdı. Daha sonra Ingrid Bergman, Jaqueline Kennedy Onassis ve Beatles’ın ünlü üyesi John Lennon da bu dükkanı ziyaret etti.

Lennon, burayı, edinilebilecek bir ada ararken keşfetti.

Stavros, aslında 1920’de babası ve amcası tarafından açılan bu dükkanı devralarak, burayı sanat, edebiyat ve eşsiz deri işçiliğinin buluşma merkezi haline getirmiştir.

Melissinos Art – Şair Sandaletçi atölyesinde otururken, geçmişte burada geçiş yapan birçok ünlüyü düşünmemek elde değil.

2000’lerin başında Stavros emekli olup dükkanı oğlu Pantelis’e devretti.

Pantelis de sanatçı bir ruh taşıyan oyun yazarı ve sanatçı olarak, babasının mirasını devam ettirmektedir.

Bu atölye hem bir sanat stüdyosu hem de bir sahne gibi. Burada ünlü ziyaretçilere ait anılar dolaşıyor: Sol tarafta Sarah Jessica Parker’ın imzalı fotoğrafı, diğer tarafta Pantelis’in Bob Saget ile olan hatırası ve önünüzde Maria Callas ile Jeremy Irons’a ithaf edilmiş sandalet koleksiyonu yer alıyor.

Pantelis, Güney Carolina’dan gelen bir kadın için özel ölçüde “Spartan” sandaleti hazırlarken, köpeği Poy-Poy, el yapımı soyut bir sehpanın yanındaki antik koltukta uykuya dalmış durumda.

Müşteriler, yalnızca sandalet almak için değil, aynı zamanda gerçek bir Yunan deneyimi yaşamak adına bu dükkanı ziyaret ediyor.

• Urla nasıl gastronomi merkezi oldu?

Sandaletler, Yunan tarihinin simgelerinden biri olarak öne çıkmaktadır.

“Sandalet” kelimesi, Yunanca “sandálion” kökenlidir. Hermes gibi mitolojik kahramanların kanatlı sandaletleri de bu gelenektedir.

Antik Yunan’da filozoflardan savaşçılara kadar herkes, deri ve meşe mantarından üretilmiş sandaletler giyiyordu.

Bu sandaletler hem kullanışlı hem de şık tasarımıyla dikkat çekmektedir. Stilleri ise kişinin cinsiyetine, yaşına ve toplumsal konumuna göre değişim göstermektedir.

Stavros, sandaletleri sadece tiyatro sahneleri için değil, günlük yaşamda da kullanıma uygun şekilde tasarlamaya başladığında, atölyesi sosyal medya dahi yokken dünya çapında tanınmaya başladı.

Pantelis, “O günlerde her şey ağızdan ağıza yayılırdı,” diyor.

Mikonos, Aristotle Onassis’in eşi Jackie ve Elizabeth Taylor ile Maria Callas gibi ünlü dostlarının sürekli ziyaretleriyle popülerlik kazandı.

“Bu ikonların sandaletlerimizi giymesi, dükkânımıza uluslararası dikkat çekmeyi sağladı,” diyor.

• İtalya’da ‘aşırı turizme’ karşı yeni düzenlemeler getirildi

‘Onlar benim imzamı almalıydı’

Dükkânın en unutulmaz anlarından biri, 1967 yılında The Beatles’ın buraya uğradığı gündü.

Pantelis, “Ağabeyim o zaman 13 yaşındaydı ve dükkânda rastladığında kalp krizi geçirecek gibi olmuştu,” diyor.

“Sonra babama neden imzalarını almadığını sordum. ‘Onlar benim imzamı almalıydı,’ yanıtını verdi. Bu cümlesi, onun sessiz bir öz güvenini göstermektedir.”

Stavros, atölyeyi yalnızca sandalet yapmak için değil, aynı zamanda yazdığı şiirleri paylaşmak için de kullanıyordu.

Bu sanatsal yaklaşım, mekânı eşsiz kılarak, taklitlerini imkânsız hale getirmiştir.

• Avrupa’da ‘saygısız turistlere’ tepkiler artıyor

Bugün 90 yaşlarında olan Stavros’un dükkânının cazibesi, ilk günkü gibi devam ediyor.

Son yıllarda Pantelis, Biden ailesi için özel sandalet üretmiş.

Pantelis, “Başta kim olduklarını anlamadım,” diyor.

“Ashley Biden kendini tanıttığında, aslında etrafımızın Gizli Servis tarafından çevrildiğini fark ettim.”

Yılın herhangi bir günü bu atölyenin önünde birkaç kişi sırada olduğu görülür. Her biri Pantelis’in el yapımı sandaletlerinden birine sahip olabilmek için bekliyor.

Pantelis, Antik Yunan mitolojisi ve modern sanattan ilham alarak, sandaletlerini Girit’ten getirilen bitkisel tabaklanmış derilerle tasarlıyor.

Örneğin, düz Socrates ve Diogenes modelleri bu el yapımı sandaletler arasında yer alıyor. Zamanla bu doğal renkli deri koyu kahverengiye dönüşmektedir; bu süreci hızlandırmak için bebek yağı veya vazelin de kullanılabilir.

Her bir çift yaklaşık 30 dakikada hazırlanıyor, ancak yoğunluğa bağlı olarak bekleme süresi uzayabilir.

• Türkiye’de turizm sektörü canlanıyor mu yoksa duraklama mı yaşıyor?

Kız kardeşin rakip dükkanı

Pantelis, atölyeyi “kendiliğinden başlayan küçük bir parti” olarak tanımlıyor, özellikle Mayıs ve Ekim ayları arasında süren turizm sezonunda.

Ama aynı soyadını taşıyan bir başka zanaatkâr ofisde mevcut.

Pantelis, orijinal dükkânı devraldıktan sonra, kız kardeşi Olgianna kendi yolunu çizerek 2004 yılında “Olgianna Melissinos Sandals” markasını kurdu.

Olgianna, “Bu mirası kendi tarzımla sürdürmek istediğimi düşündüm,” şeklinde açıklıyor.

Babası ona bu işi resmi olarak öğretmese de, yaz aylarında dükkanın içinde çalışarak ustalığı öğrenmiş.

Olgianna, “Bir gün ellerime baktım ve babamın el hareketleriyle bir koreografi yapıyormuş gibiydim,” diyor.

“Ama bir noktadan sonra kendi koreografinizi yaratmak zorundasınız.”

Olgianna’nın doğallığı ve zarafet arayışındaki yaklaşımı, ona sadık bir müşteri kitlesi kazandırmıştır.

Birçok kişi Atina’ya ayak bastığında ilk olarak onun dükkanına uğramayı tercih ediyor. Klasik doğal renklerin yanı sıra, canlı ve metalik renk seçenekleri de sunuyor.

İnsanlara kendilerini özel hissettirmek onu en çok motive eden unsurlardan.

Özellikle, açık ayakkabı giymekten hoşlanmayan 50’li yaşlarındaki bir kadına özel tasarladığı sandalet sonrası yaşadığı bir anıyı şöyle paylaşıyor:

“Kadın dükkâna ağlayarak girdi ve ‘Hayatımda ilk kez 3 kilometre yürüdüm ve kendimi zarif hissettim’ dedi. Bu sözleri duyduğumda çok duygulandım.”

Olgianna’ya göre, sandalet yapmak kadar insanlarla olan bağı kurmak da son derece önemlidir.

“İnsanlar bu deneyimi, bizi konuşmayı hatırlayarak döner.”

Atina’nın Tasarımcıları

İşte bu insan bağlantısı, günümüzde daha fazla gezginin sıradan turistik ürünler yerine el yapımı ürünlere yönelmesinin sebeplerinden birisidir. Expedia’nın 2025 seyahat trendleri raporuna göre, gezginlerin neredeyse yarısı artık yalnızca yerelde üretilen özgün ürünlere öncelik veriyor.

Withlocals platformunda alışveriş turları düzenleyen Atinalı rehber Agathi Kefala, “Atina’daki tasarım sahnesinin ne kadar canlı ve yaratıcı olduğunu görenler şaşırıyor,” diyor.

“Zanaatkârlığın geleneği, gururla yapıldığını hissettiriyor. Ziyaretçiler süreci gözlemleyebiliyor, hikâyeleri dinleyip zanaatkarlarla bağ kurabiliyor.”

Arkadaş ve ailelerinden sürekli alışveriş önerileri alan Kefala, bu bağlamda yeni bir fırsat gördü.

Bugün gezginleri, el yapımı seramiklerden deri ürünlere, keten giysilerden zeytinyağı, bal ve organik cilt bakım ürünleri satan dükkanlara yönlendiriyor. 2018 yılından itibaren, el yapımı ürünlere ilginin arttığını gözlemledi.

Fakat bu geleneklerin devam edeceği kesin değil.

Pantelis, “Eskiden bize kauçuk ve diğer malzemeleri temin eden fabrikaların çoğu kapanma aşamasında ya da kapandı,” dedi ve ekledi.

Maddi kaynak bulmak giderek zorlaşsa da, bu binlerce yıllık geleneğin sona ulaşması pek olası gözükmüyor.

Olgianna, bu mirası geleceğe taşımaktan umutlu. Efsanelerle yoğrulmuş bir şehirde, Melissinos soyadı hâlâ büyük bir anlam taşıyor.

Ve gerçek bir hikaye arayan gezginler için Atina’nın sandaletleri, adeta giyilebilir bir şiir niteliğinde.

• “Melissinos Art – Şair Sandaletçi”, Diakou ve Tzireon sokaklarının kesişiminde, Akropolis’e 10 dakikalık yürüme mesafesindedir.
• Sandalet almak isteyenlerin atölyeye giderek sipariş vermeleri ve ölçü aldırmaları gerekmektedir (kredi kartı, nakit, Apple Pay ve Google Pay kabul edilmektedir). Randevu gerekmemektedir; ancak ayak ölçüsü alma ve deneme süreci 30 dakikadan 2 saate kadar uzayabilmektedir.
• Dükkan, Salı’dan Cumartesi’ye kadar 10.00 – 18.00 saatleri arasında açıktır.
• Sandalet fiyatları 150 eurodan başlamaktadır.